Jakieś dwa tygodnie temu, po dłuższym okresie zapomnienia, spojrzałam łaskawym okiem na moją saunę na podczerwień. Przyszło mi do głowy, że może stać się doskonałym remedium na ten zimny, mokry i generalnie przygnębiający okres roku. Od tych dwóch tygodni seans stał się rutynowym elementem mojego wieczoru – gdy po pierwszym wyszłam z sauny radosna, odprężona i lżejsza postanowiłam, że z pewnością nie zapomnę o niej już na tak długo. Sauna infrared jest według mnie tym rodzajem sauny, który daje nam najwięcej korzyści, działając nie tyle prozdrowotnie, co wręcz leczniczo, pozostając jednocześnie przyjemniejszym ze względu na niższą temperaturę powietrza. Jest takie fińskie przysłowie: „If tar, vodka or the sauan won’t help, then the disease is fatal” (Jeśli ani tar, ani wódka, ani sauna nie pomagają oznacza to, że choroba jest śmiertelna, gdzie tar oznacza tutaj substancję antyseptyczną pozyskiwaną z sosny). I muszę przyznać, że – jak każe chyba przysłowie – niesie ze sobą przynajmniej ziarnko prawdy.
Historia saun
Sauny mają swoją bogatą historię, która sięga odległych dziejów. W wielu społecznościach już w zamierzchłych czasach wykorzystywano zabiegi w saunie, czy to w celach prozdrowotnych, leczniczych czy nawet rytualnych. Na przestrzeni wieków sauny używano w różnych celach – przy okazji ceremonii religijnych, dla oczyszczania ciała, leczenie chorób czy relaksacji. Pokrewny saunie i wykorzystujący tę samą metodę pocenia się jest szałas potów, stosowany przez dawnych i współczesnych szamanów dla oczyszczania nie tylko ciała, ale również umysłu i duszy, towarzyszący niemalże każdej ceremonii uzdrawiania. Z pewnością to nie przypadek, że tak wiele społeczności rozsianych po całej ziemi zaczęło wykorzystywać leczniczą moc gorąca – przegrzanie organizmu niesie ze sobą wiele korzyści, które obecnie potwierdzają liczne badania naukowe.
Czym jest sauna infrared
Sauna infrared, czyli sauna na podczerwień, do ogrzewania ciała wykorzystuje promienie podczerwone wytwarzane za pomocą specjalnych promienników (np. mat węglowych) rozgrzewających nie tyle wnętrze sauny, co przede wszystkim penetrujących nasze ciało na głębokość kilku centymetrów i ogrzewających je od wewnątrz. Promieniowanie podczerwone bowiem jest taką formą energii, która nagrzewa przedmioty bezpośrednio przez konwersję, bez potrzeby nagrzania powietrza pomiędzy owym przedmiotem a źródłem ciepła. Taki mechanizm zapewnia optymalne pocenie się organizmu przy wyjątkowo korzystnych warunkach zewnętrznych – temperatura w saunie pozostaje na przyjemnym dla użytkownika poziomie ok. 60 st. Celsjusza. Jest to niezaprzeczalny atut dla osób, które mają problemy z przebywaniem w bardzo gorących saunach tradycyjnych – promienie podczerwone gwarantują równomierne ogrzanie mięśni zaś umiarkowany gorąc wnętrza nie obciąża nadmiernie ani układu oddechowego, ani serca. W związku z tym zabieg w saunie na podczerwień trwa dłużej niż w tradycyjnej saunie – najczęściej ok. 40 minut.
Dlaczego warto się pocić?
Nasza skóra jest największym organem, a znajdujące się na niej gruczoły potowe mają zapewnić oczyszczenie poprzez pozbycie się toksyn gromadzonych w komórkach. Rozgrzewanie ciała i towarzyszące temu pocenie się mają niezaprzeczalny korzystny wpływ na nasze serce, skórę i mózg oraz wspomagają usuwanie metali ciężkich i toksyn. Pocenie się jest naturalnym i niezbędnym mechanizmem, w który wyposażyła nas natura. W czasach, kiedy na co dzień najczęściej robimy wszystko, żeby proces pocenia się zahamować lub ograniczyć, warto znaleźć taki czas, kiedy to pozwolimy naszej skórze pocić się swobodnie – czy to w trakcie ćwiczeń, czy właśnie podczas wizyty w saunie. A z najważniejszych korzyści pocenia się należy wymienić, poza wspomnianym już usuwaniem toksyn, następujące:
- wspomaga krążenie krwi
- oczyszcza pory skóry eliminując wypryski i zaskórniki
- redukuje poziom stresu
- wzmacnia system immunologiczny
- zmniejsza ciśnienie krwi
- przyspiesza metabolizm powodując zwiększenie ilości spalanych kalorii
- wspomaga relaks mięśni
A wszystkie te korzyści wzmacniają ogólny stan zdrowia. Jeśli regularnie nie wypacamy toksyn, zwiększamy ich ilość w organizmie obciążając go niepotrzebnie. Regularne korzystanie z sauny przywraca naturalne zdolności naszego organizmu do pocenia się i eliminowania niekorzystnych produktów przemiany materii w ten właśnie sposób.
Redukcja bólu
Sauna jest efektywną i szybko działającą metodą przeciwbólową. W jednym z badań niewielka grupa 13 kobiet cierpiących na fibromialgię korzystała z zabiegów w saunie infrared. Już po pierwszym wszystkie odczuły zmniejszenie bólu o połowę, natomiast po 10 sesjach efekt się ustabilizował – wszystkie pacjentki donosiły o zmniejszeniu parametrów bólowych. W innym z badań 46 pacjentów, których hospitalizowano z powodu chronicznego bólu podzielono na dwie grupy. 24 brało udział w protokole (terapia kognitywno behawioralna, rehabilitacja oraz ćwiczenia) bez dodatkowej sauny podczas gdy 22 osoby podjęły ten sam program korzystając dodatkowo z sauny infrared (15 min., 60 st. Celsjusza, 5 dni w tygodniu przez 4 tygodnie). Po ukończeniu badania okazało się, że ból w grupie z sauną był słabszy. Obserwacja prowadzona przez kolejne dwa lata potwierdziła, że 77 % osób z grupy z sauną mogło powrócić do pracy w porównaniu z 50 % z grupy bez sauny.
Badania pokazują również, że sauna pomaga w łagodzeniu symptomów reumatoidalnego zapalenia stawów oraz zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa.
Korzyści dla serca
Sauna okazuje się być skuteczną formą leczenia różnorakich dolegliwości sercowych. Zgodnie z badaniami skorzystanie z sauny raz na dwa tygodnie wystarcza, by uzyskać zmniejszenie ciśnienia w przypadku jego podwyższenia (w jednym z badań u 46 mężczyzn z nadciśnieniem, którzy korzystali z sauny raz na dwa tygodnie, ciśnienie ze średniego 166/101 mmHg zmniejszyło się do 143/92 mmHg). Okazało się również, że osoby korzystające z sauny miały w moczu niższy poziom 8-epi-PGF2-alpha, co świadczy o mniejszym stresie oksydacyjnym.
Inne badanie obrazuje wpływ sauny na osoby z nadciśnieniem i nadwagą. Osoby w nim uczestniczące wykonywały ćwiczenia kardio przez 15 min. po czym przez 30 min. korzystały z sauny infrared, lub tylko ćwiczyły przez 15 min. (grupa kontrolna) 3 razy w tygodniu przez 8 tygodni. Osoby w grupie z sauną zrzuciły 1.8 razy więcej wagi i 4.6 razy więcej tłuszczu niż w grupie kontrolnej. Ciśnienie diastoliczne spadło o 1.8 raza więcej niż w grupie kontrolnej, zaś ciśnienie systoliczne 3.3 raza.
Tarczyca
Bardzo często nasza tarczyca niedomaga ponieważ niektóre pierwiastki (takie jak fluor, chlor czy brom) rywalizują z jodem i blokują miejsca wiążące w receptorze, a ich nagromadzenie może spowodować nawet stan zapalny i obumieranie komórek tarczycy. Gdy w organizmie brakuje jodu niezbędnego do produkcji hormonów tarczycy, organ ten staje się niewydolny w ich wytwarzaniu co prowadzi do niedoczynności. Im więcej niepotrzebnych pierwiastków usuniemy, tym więcej jodu nasza tarczyca może zużyć do produkcji hormonów tarczycowych. I tutaj naprzeciw nam wychodzi sauna infrared, dzięki której usuwamy z organizmu zbędne produkty przemiany materii oraz metale ciężkie pozwalając naszym organom na optymalną pracę.
Zdrowie psychiczne
Doświadczenia użytkowników oraz przeprowadzone badania wskazują również, że promienie infrared są niezwykle korzystne dla naszego zdrowia psychicznego. Jest wiele sposobów, dzięki którym sauna może okazać się skuteczna na tym polu – redukcja stanów zapalnych, zmniejszenie ciśnienia, poprawa funkcji naczyniowych oraz zwiększenie relaksacji i lepsze samopoczucie. Również pacjenci z depresją mogą znaleźć w saunie ukojenie. W jednym z badań wykazano, że wprowadzanie organizmu w stan hipertermii przez okres 6 tygodni znacznie złagodziło objawy tej dolegliwości u pacjentów z jej silnymi objawami. Badacze zaobserwowali, że efekt sauny okazał się znacznie silniejszy niż leków antydepresyjnych> Mechanizm za to odpowiedzialny może polegać na przejściowym uwolnieniu dynorfin, których działanie jest odwrotne do działania endorfin. Chwilowy wzrost poziomu dynorfin powoduje uwrażliwienie receptorów endorfinowych, a tym samym sprawiając, że stajemy się bardziej podatni na poprawę samopoczucia przy niewielkim nawet wyrzucie endorfin. To właśnie dlatego po intensywnym wysiłku lub saunie czujemy się tak wspaniale. A efekt ten pogłębia się jeszcze bardziej wraz z upływem czasu.
Ponadto fizyczny stres, taki jak intensywne ćwiczenia czy pobyt w saunie, powodują wzrost wydzielania norepinefryny, której efektem jest zwiększona koncentracja i lepsza pamięć. W jednym z badań wykazano, że u mężczyzn przebywających w sanie w 80 st. Celsjusza aż do wyczerpania poziom norepinefryny wzrósł trzykrotnie. podobne efekty w innym badaniu zaobserwowano u kobiet.
Jedno z badań pokazuje, że stosowanie sauny znacząco zmniejsza ryzyko choroby Alzheimera oraz innych rodzajów demencji. Fińscy badacze przeanalizowali karty medyczne 2315 zdrowych mężczyzn w wieku 42-60 lat. Okazało się, że mężczyźni, którzy stosowali saunę 4 do 7 razy w tygodniu w porównaniu z tymi, którzy stosowali ją zaledwie raz, odnotowali 66 % mniejsze ryzyko demencji i 65 % zmniejszone ryzyko choroby Alzheimera.
Są również doniesienia potwierdzające korzystny wpływ gorąca na BDNF (o tych niezwykłych białkach naszego mózgu pisaliśmy już w jednym z wcześniejszych postów).
Sauna w sporcie
Okazuje się również, że pobyty w saunie zwiększają wydolność. W jednym z badań z udziałem zawodowych biegaczy zaobserwowano, że sportowcy, którzy korzystali z sauny po treningu przez 30 minut dwa razy w tygodniu przez okres trzech tygodni wydłużyli czas biegu aż do momentu wyczerpania o 32 %. Wynik ten najprawdopodobniej jest związany z aklimatyzacją ciała do gorąca, która sprawia, że organizm, gdy jego temperatura wzrośnie, lepiej radzi sobie z wysiłkiem. Okazuje się bowiem, że niewielkie dawki szoku cieplnego niosą ze sobą liczne korzyści. Między innymi wzrasta objętość osocza oraz krążenie krwi do serca i mięśni, jak również sama masa mięśni, co jest wynikiem wyższego poziomu białek szoku cieplnego (HSP, heat shock proteins). Inne korzyści to: zwiększona liczba czerwonych ciałek krwi, większa zdolność do pocenia się jako efekt zwiększonej kontroli termoregulacyjnej, zmniejszona temperatura ciała podczas treningu, zwiększony dopływ krwi do mięśni szkieletowych i innych tkanek, zwiększona wydajność transportu tlenu do mięśni, poprawa działania układu krążenia i zmniejszone tętno.
Jeśli cała powyższa teoria jeszcze was nie przekonała, proponuję praktykę. Nic bowiem nie jest tak cenne jak własne doświadczenie. A jeśli będzie ono tak przyjemne, jak moje, sauna stanie się elementem waszego życia zapewniając wam lepsze samopoczucie i optymalne zdrowie.
Bibliografia
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3699878/
Arseniec, Cadmium, Lead and Mercury in Sweat: A Systematic Review, Margaret E. Sears, Kathleen J. Kerr, Riina I. Bray, Journal of Environmental and Public Health, Volume 2012 (2012), Article ID 184745
https://www.jstage.jst.go.jp/article/internalmedicine/47/16/47_16_1473/_pdf
Sauna as a Vauable Clinical Tool for Cardiovascular, Autoimmune, Toxicant-induced and other Chronic Health Problems, Walter J. Crinnion, ND, Environmental Medicine
https://link.springer.com/article/10.1007/s10067-008-0977-y
Infrared sauna in pateints with rheumatoid arthritis and ankylosing spondylitis, Fredrikus G.J. Oosterveld, Johannes J. Rasker, Mark Floors, Robert Landkroon, Bob van Rennes, Jan Zwijnenberg, Mart A.F.J. Van de Laar, Gerard J. Koel, Clinical Rheumatology, January 2009
https://link.springer.com/article/10.1007/s10067-008-0977-y
https://academic.oup.com/ageing/article-abstract/46/2/245/2654230
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21385602
https://link.springer.com/article/10.1007%2FBF00691246
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2759081
https://jamanetwork.com/journals/jamapsychiatry/article-abstract/2521478
https://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2017/01/12/sauna-health-benefits.aspx